Celem artykułu jest przybliżenie zjawiska zdobywania wiedzy drogą niewerbalną i zaznaczenie jego wagi w procesie kształtowania się podmiotu. Dzisiejsza perspektywa zakłada, że poznanie przebiega zarówno świadomie, jak i w ciele, które jest aktywnym uczestnikiem tego procesu. Artykuł śledzi historię wiedzy ucieleśnionej, analizując przykłady między innymi z historii filozofii, teorii neurobiologii, psychologii i antropologii poznawczej. Tekst skupia się szczególnie na badaniach, które włączają praktykę jako komplementarną część (a czasem nawet i trzon) do formułowania tez naukowych. W tekście koncentruję się głównie na przykładach z dziedzin kreatywnych (sztuka, dizajn i rzemiosło), wykazując ich bezpośrednie, dogłębne zaangażowanie w praktykę cielesną. Podkreślam również niewielką ilość badań naukowych na temat artystycznej pracy ręcznej prowadzonych z perspektywy wiedzy ucieleśnionej. Analizuję również własne doświadczenia, praktykę artystyczną i rzemieślniczą oparte na pracy z gliną: lepienie i toczenie na kole garncarskimi. Przedmiotem zainteresowania stały się tu procesy towarzyszące wytwarzaniu: powtarzalny, prowadzący do wirtuozerii ruch, głębokie skupienie na wykonywanych czynnościach, niepoddająca się werbalizacji wiedza, podążanie za własnym ciałem. Obok roli ciała w procesie poznawczym podkreślam wpływ środowiska na gromadzenie wiedzy. Artykuł podsumowuję zbiorem przykładów, których celem jest wskazanie, że badania nad poznaniem ucieleśnionym wymagają przekroczenia granic tradycyjnego podejścia intelektualnego i językowego oraz wprowadzania badań opartych na praktykującym ciele jako integralnych metod pracy naukowej.
Nr 19/2023 Z punktu widzenia…
5 Ciało i środowisko jako aktywny współpodmiot poznania – wiedza ucieleśniona w pracy z gliną
Nr 19/2023 Z punktu widzenia…
Biblioteka
Publikacja 28.12.2023
-
Wstęp
-
Projektowanie skoncentrowane na życiu – wołanie o nowy paradygmat
-
Deaf design? Wyzwania projektowania inkluzywnego na przykładzie wystawy Głusza w Muzeum Śląskim
-
Modernistyczna arkadia i przestrzenie kompensacyjne z punktu widzenia architektki
-
Miasto jako przestrzeń kultury
-
Ciało i środowisko jako aktywny współpodmiot poznania – wiedza ucieleśniona w pracy z gliną
-
Unaukowić dizajn, czyli jak powstało wzornictwo przemysłowe. Kultura projektowania w Polsce lat 60.
-
Razem z przemysłem w służbie społeczeństwu. Powołanie Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych w 1963 roku w kontekście międzynarodowym
Garncarka. Artystka, projektantka i doktora sztuki. Wiedza ciała nabywana w bezpośrednim kontakcie z materiałem jest kluczowa dla jej praktyki artystycznej i projektowej. Łączy sztukę z dizajnem. Fanka roślin i barteru. Ukończyła Royal College of Art w Londynie (MA) i studia doktoranckie w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Jest laureatką Mazda Design Award, nagrody „Gazety Wyborczej” WARTO. Jej prace stanowią część kolekcji sztuki i wzornictwa między innymi Muzeum Narodowego w Krakowie, kolekcji sztuki Hotelu Europejskiego oraz Shanghai Museum of Glass.