UWAGA. Podsumowanie Gdynia Design Days 2020

Wyjątkowa edycja Gdynia Design Days przeprojektowana na czas kryzysu za nami. 8 dni pełnych inspiracji, innowacyjnych idei oraz dyskusji na temat projektowania w odpowiedzi na kryzysowe czasy. Tegoroczne hasło UWAGA odmieniane było przez wszystkie przypadki i okazało się być doskonałym pretekstem do rozmowy o obecnej sytuacji.

Gdynia Design Days  to pierwszy festiwal projektowy, który odbył się w 100% online. W tym roku przygotowaliśmy 25 wykładów, 20 warsztatów i 8 wystaw, do których zaangażowaliśmy ekspertów z Polski i świata. Każdy z wykładów streamowanych na Youtube obejrzało kilkaset osób. Na platformie GDD zameldowało się blisko 2000 użytkowników. Udało nam się stworzyć zaangażowaną społeczność, która chętnie dzieliła się z nami swoimi spostrzeżeniami.

Jedną z wartości Gdynia Design Days jest inkluzywność. Część wykładów tłumaczona była symultanicznie na polski język migowy oraz na język angielski. Ponadto nasi uczestnicy reprezentowali każdy przedział wiekowy. Wśród użytkowników platformy znalazły się osoby poniżej 18 roku życia oraz te po 65. roku życia. Największą grupę, bo aż 48.3% stanowiły osoby w wieku 25–34.

„Wyliczono, że jeśli wszyscy mieszkańcy ziemi zaczęliby zachowywać się dokładnie tak jak mieszkańcy krajów rozwiniętych, potrzebowalibyśmy od 3 do 5 planet, by zaspokoić wszystkie nasze potrzeby.” – mówiła podczas festiwalu Izabela Bołoz, kuratorka wystawy Więcej nigdy więcej.

Nadprodukcja i nieodpowiedzialne korzystanie z zasobów wiąże się z wieloma zagrożeniami, w tym klimatycznym, ekologicznym, ale też ekonomicznym i społecznym. Istnieją jednak rozwiązania, które zarówno projektanci, producenci, jak i konsumenci mogą wdrożyć, aby spowolnić ten proces. Właśnie nadkonsumpcja stanowiła główne zagadnienie wykładu Izabeli Bołoz, kuratorki wystawy Więcej nigdy więcej. Szczególną uwagę przykuły zaprezentowane rozwiązania projektowe, pozwalające ograniczyć marnowanie dóbr, np. aplikacja, która pozwala na redukcję ilości wyrzucanego jedzenia w restauracjach, czy spółdzielnia Ushirika z Nairobi, która we współpracy z projektantami produkuje odzież z recyklingu.

O tym jak poprzez literaturę można zmieniać świadomość ekologiczną rozmawiali podczas drugiego dnia festiwalu Julia Fiedorczuk oraz Filip Springer. Dyskusja na temat ekopoetyki wywołała wiele emocji oraz interesującą dyskusję z uczestnikami na temat zmian, jakie powinny podjąć jednostki, projektanci oraz producenci.

„Jednym z najważniejszych zadań XXI wieku jest dematerializacja tego, co ludzkość wytworzyła w XX wieku.” – powiedział Maciej Jelski z Kosmos Project.

Jednym z istotnych wątków, poruszanych podczas festiwalu Gdynia Design Days było wykorzystywanie tego, co postrzegane jest jako odpady. Jak wykorzystywać takie materiały w sposób efektywny? Podczas wykładu (Nie)warto Agnieszki Jacobson-Cieleckiej i Karola Murlaka mieliśmy okazję poznać szereg inspirujących przykładów, m.in płytki ExCinere powstające z połączenia wulkanicznej lawy i popiołów oraz wyroby ceramiczne o czerwonej barwie, która jest wynikiem zanieczyszczenia tlenkiem żelaza błota jako produktu ubocznego wydobycia aluminium. „Projektanci są tymi, co wskazują kierunki w swoich studyjnych i laboratoryjnych warunkach, są w stanie wymyślić rzeczy, których duże studia projektowe i duży przemysł zrobić nie może.” – tak o roli projektantów w zmieniającym się świecie mówiła Agnieszka Jacobson-Cielecka.

Dematerializacja – o świadomości materiałowej, czyli wykład Ewy Bochen i Macieja Jelskiego z Kosmos Project  to z kolei próba szczegółowej analizy najchętniej wykorzystywanych materiałów takich, jak: aluminium, plastik, szkło, czy włókna naturalne. Okazało się, że każdy z nich ma swoje wady i zalety i na różnych etapach produkcji oraz użytkowania może wiązać się z szeregiem zagrożeń ekologicznych.

„Projektantów cechuje chęć zgłębiania nowych obszarów projektowych i dlatego polaczenie miedzy danymi a projektowaniem jest tak naturalne. Jesteśmy u progu dużej rewolucji.” – mówiła Magdalena Kochanowska, jedna z kuratorek wystawy Dane to emocje. Emocje to dane.

Czy można zaprojektować rozwiązania, wykorzystujące dane oraz ludzkie emocje? Okazuje się, że tak. Taki właśnie wniosek płynie z wykładu Magdy Kochanowskiej i Joanny Rutkowskiej Design w erze sztucznej inteligencji i big data. Choć wykorzystanie danych oraz rozwój technologiczny mogą się wydawać dalekie od nauk humanistycznych, to istnieje szereg rozwiązań projektowych humanizujących dane. Tętno serca, czy mimika to przecież nic innego, jak dane, świadczące o ludzkich emocjach. Wykorzystywanie takich informacji może być przyszłością psychologii, psychiatrii oraz socjologii.

W opozycji do tego spojrzenia stał wykład Wiesława Bartkowskiego Czas dołączyć do Team Human. Tu dla odmiany przyjrzeliśmy się zagrożeniom, wynikającym ze zbytniej eksploatacji prywatności i życia przez technologię. Nasze dane na zawsze zostają w sieci, czasem bez naszej wiedzy, czego doskonałym przykładem jest robot odkurzający, który podczas pracy zbierał dane o tym jak żyjemy i wykonywał mapę mieszkania przekazując ją jako cenny zasób dla innych firm.

„Warto porozmawiać o śmierci i umieraniu. Warto, dzięki tej rozmowie zaprojektować lepszą śmierć dla każdego z nas.” – tak o śmierci opowiadała Katarzyna Andrzejczyk-Briks, współkuratorka wystawy Dobra śmierć.

Nieczęsto można spotkać się z intersującymi i nowoczesnymi rozwiązaniami projektowymi, które dotyczyłyby umierania, pochówku oraz wspominania zmarłych, a przecież jest to immanentna część istnienia. Tradycyjne cmentarze, czy tradycja odwiedzania grobów nie przystają do trybu i sposobu funkcjonowania większości ludzi, a ponadto są nieekologicznie. Okazuje się jednak, że istnieją sposoby pochówku oraz upamiętniania zmarłych, które odpowiadają wymaganiom współczesnych społeczeństw.

„Coraz głośniej naukowcy mówią o tym, że system żywnościowy powinien się zmienić, cały łańcuch od pola do stołu i właściwie jeszcze dalej. Ponad 30% wszystkich emitowanych gazów cieplarnianych ma swoje pochodzenie właśnie w systemie żywnościowym.” – w taki sposób podsumował temat Grzegorz Łapanowski.

Zrównoważona produkcja żywności to jedno z największych aktualnych wyzwań. Produkcja żywności na skalę przemysłową karczuje lasy, zanieczyszcza wodę i atmosferę, prowadzi do załamania lokalnych ekosystemów. Podczas wykładu Marcina Tischnera Zrównoważona przyszłość jedzenia oraz Grzegorza Łapanowskiego Wyzwania żywnościowe XXI wieku – szanse i zagrożenia poruszono najbardziej problematyczne kwestie dotyczące odżywiania i produkcji żywności.

„Rozwój technologii pozwala architektom tworzyć niecodzienne realizacje architektoniczne oparte na interaktywnych, kinetycznych, parametrycznych czy biomimentycznych systemach, które mogą tworzyć nie tylko przestrzenie przyjemne dla odbiorców, ale też mogą pomóc we współczesnej walce o poprawę środowiska.” – twierdzi Anna Grajper, architektka LAX Architects .

Brak wody i susze w połączeniu z powodziami to realne zagrożenie, które dotyka obecnie każde miejsce na świecie. Zasoby wodne się kurczą, jednocześnie mamy problem ze zbyt intensywnymi opadami, które w miastach nie mają możliwości swobodnego odpływu. Szereg interesujących i nowatorskich pod względem architektonicznym rozwiązań zaprezentowali Anna Grajper oraz Sebastian Dobiesz podczas wykładu Architektura Interaktywna i woda – nowoczesne technologie w odpowiedzi na współczesne zagrożenia ekologiczne. Architektura, szczególnie w miastach, może sprzyjać efektywnemu gospodarowaniu wodą. Działania w skali makro oraz mikro w zakresie oszczędzania wody zaprezentowali natomiast Michał Bachowski oraz Agata Nowak podczas wykładu Kto ma oszczędzać wodę i co robić, gdy zaczyna jej brakować?.

W tym roku na potrzeby wyjątkowej edycji festiwalu Gdynia Design Days powstał przewodnik w formie on-line, umożliwiający wirtualne zapoznanie się z tegorocznymi wystawami. Przewodnik GDD to źródło wiedzy, stworzony przy współpracy z kuratorami. Znajdziemy w nim 8 wystaw, 8 globalnych wyzwań, artykuły oraz około 150 innowacyjnych projektów. Do tego zdjęcia oraz materiały wideo. Dostępny zarówno w polskiej i angielskiej wersji językowej.

Przewodnik GDD został specjalnie stworzony tak, aby być jak najbardziej ekologicznym. Już samo zrezygnowanie z druku eliminuje szereg zbędnych odpadów i zanieczyszczeń. Dodatkowo strona internetowa została tak zaprojektowana, aby łączyć ze sobą niski pobór energii oraz niewielki rozmiar z wysoką funkcjonalnością, dzięki czemu materiały graficzne oraz wideo szybko się ładują bez nadmiernej produkcji śladu węglowego.

Zachęcamy do zapoznania się z przewodnikiem GDD 2020: guide.gdyniadesigndays.eu 

—
materiały prasowe organizatorów