Projektowanie z algorytmami, materiał celulozowy czuły na promienie UV i forma z grzybni

W dzisiejszych czasach projektowanie jest nie tylko kwestią estetyki, ale również wykorzystania nowoczesnych technologii. Zaawansowany druk 3D, sztuczna inteligencja, skomplikowane obliczenia matematyczne otwierają drzwi do niemożliwych wcześniej procesów i projektów. To także tworzenie nowych materiałów czy szukanie nowych rozwiązań wpisujących się w założenia gospodarki cyrkularnej.

W nurcie dwóch interesujących mnie tendencji opowiem i pokażę, co można było zobaczyć w kwietniu podczas Milan Design Week 2023.

Stały rozwój technologii druku 3D widać w naprawdę wielu projektach. Poza zwiększaniem skali, poszerza się również biblioteka stosowanych materiałów i sama technika wydruku ewoluuje. Wykorzystywanie materiałów takich jak plastik z recyklingu czy ceramika, a także druk w większych formatach, ukazuje swoje zastosowania na przykład w produkcji siedzisk i małej architektury, takich jak bujane siedziska Knotty od The New Raw , które można było zobaczyć i użyć w przestrzeni Alcova i leżaki od Post Industrial Crafts , na których można było odpocząć niedaleko popularnych wieżowców The Bosco Verticale.

Sztuczna inteligencja ostatnio bardzo popularna (choć chat GPT z powodów naruszania prywatności był do niedawna blokowany do użytku we Włoszech) na razie nieśmiało wykorzystywana jest w opisach projektów i przywoływana jako inspiracja. Zaznacza swój potencjał w optymalizacji, bądź szczypcie kreatywności i zasiewa wizję wykorzystywania jej w szerszym zakresie. Nie wybija się na pierwszy plan w procesie projektowania. Obecna jest także w wizualizacjach, animacjach na licznie występujących w tym roku ekranach.

Trochę więcej o wykorzystywaniu sztucznej inteligencji możemy dowiedzieć się przy okazji projektu Craft 2.0  autorstwa Haeun Kim. Projekt prezentowany w ramach wydarzenia Tools & Crafts w Isola District pokazuje efekt współpracy projektantki z czterema różnymi algorytmami (Transformer, StableDiffusion, ChatGPT, Lexica) i ukazuje różnice w ich działaniu. Efektem różnego stopnia współpracy jest kilka waz – obiektów, w których widać zarówno rolę AI jak i projektantki. Warstwą współpracy jest koncepcja i estetyka. Jeden z algorytmów kreatywnie proponuje wiele rozwiązań, a inny decyduje o tym, którą ścieżkę kontynuować. Projektantka współpracując spełniała wizję algorytmu, który dokonywał wyboru na podstawie swoich preferencji. Czy to preferencje faktycznie maszyny czy może pewnego wyczucia stylu, którego wszyscy się uczymy dzięki algorytmom Text To Image? Na ten moment to bardziej konceptualne wykorzystanie i eksperyment, ale daje przedsmak tego jakie mogą być efekty działań sztucznej inteligencji w roli projektanta. Estetyka, podchwycona przez AI, obecna w tendencjach organicznych sprzed kilku lat, teraz chętnie jest rozszerzana przez algorytmy i zaczyna wchodzić do mainstreamu.

Niezwykłym przykładem dizajnu wykorzystującego precyzyjne techniki komputerowe był pawilon Louis Vuitton zaprojektowany przez MARC FORENES / THEVERYMANY (theverymany.com ). Po wielu obserwacjach w sieci miałem w końcu okazję zobaczyć na żywo konstrukcję ich autorstwa. Wspomagany prezentacją materiałów graficznych, potwierdzających precyzję obliczeń, pawilon prezentował się niesamowicie. Dokładne wykonanie każdego elementu z anodowanego aluminium, opisanie elementów i złożenie poprzez nitowanie zachwycało przy zbliżaniu się lub wejściu do środka futurystycznej bryły wykonanej z 1600 unikalnych elementów.

Owocna współpraca marki Issey Miyake z Nature Architects  została przedstawiona w salonie sprzedażowym Issey Miyake. Zespół projektantów-inżynierów z Japonii przekształca techniki plisowania tkanin, stosowanych przez projektanta od 1988 roku. Inżynierowie badają możliwości ich wykorzystywania w nieeksplorowany dotychczas sposób. Kształty kul, obłości i powstające zagięcia poprzez wprowadzenie gorącej pary do materiału wytworzonego z zaprogramowanym ułożeniem splotów, pokazuje możliwości wykorzystywania tej techniki jeszcze szerzej w branży modowej i architekturze. Ukazuje również potencjał projektowania parametrycznego.

Projekt SENSBIOM II  od crafting plastic! i DumoLab Research prezentowany na Alcovie ukazuje wizję przyszłości interaktywnych materiałów pochodzących z naturalnych lub odnawialnych źródeł. Organiczne kształty (na potrzeby prezentacji wykonane z PLA, choć badacze pracują nad ich autorskim materiałem) zostały uzupełnione mieszanką materiału bazującego na celulozie, który zmienia kolor pod wpływem promieni UV. Podwieszane kształty i naturalna stylistyka skłaniały do zadawania pytań o to, jak promienie UV wpływają na nas ludzi, jakich sygnałów nie widzimy i czy możemy na nie jakoś odpowiedzieć oraz jaki wpływ mogą mieć nasze prośrodowiskowe i biomateriałowe działania. To ewidentnie projekt dopiero rozwijający się, celujący w inteligentne materiały. Dlatego celowo badacze i projektanci stawiali szereg pytań o to, w jakim kierunku nowe technologie razem z biomateriałami mogą się rozwijać.

Szczególnie w kontekście środowiska, to co parę lat temu można było obserwować jako działania badawcze w środowiskach naukowych, a także w projektach studenckich, zaczyna być wykorzystywane w projektach i planach większych producentów. Cały czas trwają poszukiwania materiałowe, w których co prawda pomija się koszty przetworzenia odpadów lub większej pracy człowieka, robi się to jednak w imię innowacji i uzyskania materiału mogącego zastąpić te używane dotychczas.

Cała wystawa zatytułowana Circular Village  w Isola Design District prezentowała ponad 50 projektów z mniej lub bardziej znanych materiałów, a prezentacja Material Magic (zob. https://ihog.nl/ ) czyli materiału z konopi siewnej, magnezu i skrobi ziemniaczanej ukazywała kolekcję eksperymentów jak i gotowych produktów wykonanych z tego materiału przez Minerva Art Academy. Seria obiektów z tych substancji pokazywała, że można uzyskać ekologicznie zrównoważone produkty mające strukturę i właściwości od miękkiego materiału pozwalającego na wykonanie opraw oświetleniowych, aż do twardych blatów stołów lub krzeseł.

Mimo że już od wielu lat producenci samochodów w ramach Design Weeku pokazują nam koncepty używania recyklingowanych materiałów, nie jest to jeszcze powszechne w tej branży. Miło jednak widzieć jak z roku na rok coraz bardziej przybliża się ta wizja. BMW zaprezentowało ciekawe próbki wewnętrznych elementów konsoli, a także fotel obity tkaninami uzyskanymi z drugiego obiegu.

Nike zapraszając do starej piekarni w okolicy Dworca Centralnego przedstawiło najnowszy model obuwia, który już można kupić – Nike ISPA Link . Buty wykonane bez użycia kleju, złożone z kilku wymienialnych elementów. Prezentacja wzbogacona została o sekcję warsztatową naturalnego barwienia tkanin i rzeźbienia modelu obuwia z gliny, co tworzyło atmosferę kreatywnej przestrzeni warsztatowej.

Niesamowicie dobre wrażenie robiła także prezentacja krzesła, które powstało już kilka lat temu, teraz jednak dostało odpowiednią oprawę. Firma One to One, projektanci Alessandro Stabile and Martinelli Venezia, zaprezentowali proces oraz gamę kolorystyczną swojego produktu. Wykonane w pojedynczej formie krzesło OTO  jest produktem, który można zakupić od teraz. Wykonane zostało w pojedynczej formie, a zostanie przesłane do nas na płasko w opakowaniu z celulozowej pulpy z recyklingu. Złożymy je bez użycia jakiejkolwiek śrubki lub metalowego elementu. To przykład produktu, który wychodząc nie od jednego z największych producentów mebli, ale z mniejszej firmy, bierze pod uwagę gospodarkę cyrkularną i tworzy kompleksowo przemyślany produkt mający szansę podbić rynek światowy.

Zaskakujące wykorzystanie grzybni, materiału który od kilku sezonów robi karierę na festiwalach dizajnu, zaobserwowałem na wystawie Made by Fire organizowanej przez Moravska Galerie z Brna w budynku Triennale Milano. Firma LLEV  zaprezentowała swój sposób na tworzenie obiektów użytkowych ze szkła, takich jak szklanki czy wazony, ale w formach z grzybni. Struktura tej formy pozostaje na szkle. Znane przez nas przedmioty szklane dostają dzięki temu wyjątkowego organicznego charakteru. Materiał z grzybni będąc materiałem pochodzenia naturalnego może być ciekawą alternatywą dla form przemysłowych wykonywanych z metalu lub drewna. To także ciekawe zastosowanie tego materiału nie jako docelowe tworzywo, ale jako pośredni surowiec służący do wykonania form używanych do produkcji.

Milan Design Week to największe wydarzenie związane z dizajnem na świecie. Jego serce stanowią hale targowe Salone del Mobile – targi skupiające się na wyposażeniu wnętrz i meblach, gdzie producenci mogą zaprezentować nowe projekty, koncepty oraz stałe kolekcje produktów. W tym samym czasie w ramach Fuorisalone, po całym mieście rozsiane są dzielnice dizajnu oraz pałace (niedostępne na co dzień dla publiczności), zapraszające do obejrzenia instalacji artystycznych, nowych produktów znanych wielkich marek, nie tylko meblowych, ale też technologicznych, samochodowych, modowych. Znane ekskluzywne marki meblarskie i oświetleniowe zapraszają do swoich showroomów, a mniejsi, niezależni twórcy na wystawy indywidualne lub zbiorowe, wpisujące się w zakres wzornictwa przemysłowego.

Nie sposób odwiedzić i zobaczyć wszystkiego. To naprawdę wyjątkowa okazja na zderzenie się dużych marek i znanych nazwisk z mniejszymi producentami, a także z dopiero wchodzącymi na rynek wzorniczy innowacyjnymi pomysłami, młodymi twórcami pokazującymi swoje pierwsze gotowe do wdrożenia produkty lub koncepty. Pokazuje to jak bardzo te światy są połączone, a na różnych poziomach często wpada się na podobne pomysły.

W 2023 roku, będąc tam po raz trzeci, po kilkuletniej przerwie zauważyłem wpływ sytuacji polityczno-gospodarczej poprzez odczucie zmniejszonej liczby gości czy powierzchni ekspozycyjnej względem lat wcześniejszych (tych jeszcze przed pandemią). Wiele firm, chcąc mieć możliwość napisania do osób odwiedzających i również sprofilowania potencjalnych odbiorców, oczekiwało rejestracji internetowej i pozostawienia adresu e-mail przed wejściem. To martwiący fakt, niemniej nie dziwi w erze kiedy dane są wartościowym zasobem.

Czego życzę Milano 2024? Jeszcze większej ilości kreatywnych ludzi pokazujących swoje aktualne i powstające projekty (szczególnie tych pozytywnie wpływających na ludzi, środowisko i inne gatunki) chętnych wejść w interakcję lub konfrontację oraz dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem. Do zobaczenia za rok!