W tekście przedstawiono strukturę, strategię i politykę działalności słynnej Cepelii (Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego), założonej w 1949 i działającej do 1990 roku. Było to największe i najważniejsze w dobie PRL-u przedsiębiorstwo wytwórczości artystycznej, łączące w swojej działalności obszary produkcyjne oraz promocji, i w pewnym zakresie także badań naukowych. Zasadnicze pola jego aktywności obejmowały sztukę i rękodzieło ludowe oraz wyroby artystyczne. Pierwszy dotyczył pielęgnowania i ożywienia tradycyjnej wytwórczości wiejskiej, a także możliwości jej wykorzystania jako inspiracji dla współczesnego wzornictwa. W ramach drugiego angażowano profesjonalnych artystów do tworzenia przedmiotów użytkowych i dekoracyjnych. Cepelia działała, opierając się na produkcji spółdzielni regionalnych, a także skupie gotowych wyrobów od chałupników i jej oferta dostępna była w sklepach na terenie całego kraju, oraz w kilku zagranicznych. Prowadziła też ożywioną działalność wystawienniczą i promocyjną. Skala i obszar aktywności tego przedsiębiorstwa skutkowały jej bardzo realnym wpływem na kształtowanie gustu polskiego społeczeństwa przez kilka dekad, a także ugruntowywaniem wizerunku Polski jako kraju folkloru oraz rękodzieła artystycznego. Jednocześnie wykorzystanie przez Cepelię tradycji kultury wiejskiej nie było wolne od wymiaru propagandowego i służyło wcielaniu w życie komunistycznego sloganu o ludowych podstawach kultury narodowej.
Nr 23/2024 Opowiadanie o polskim designie
Biblioteka-
Wstęp 23
-
Lśniąca nowoczesność w ruchu. Projekt skutera Osa, relaks i konsumpcja w długich latach 60.
-
Życie rzeczy i życie z rzeczami. Jak badać urządzanie mieszkań w PRL-u?
-
Polski design w obliczu zmiany paradygmatu
-
W poszukiwaniu sposobu na modę
-
Razem, nie osobno, czyli o zawodowych małżeńskich kooperacjach. Casus projektantów szkła i ceramiki użytkowej lat 60. XX wieku
-
Totalność Cepelii
Prof. UAM, historyk sztuki, dyrektor Instytutu Historii Sztuki UAM. Zajmuje się kulturą zamieszkiwania, rzemiosłem artystycznym, wzornictwem, niemiecko-polskimi relacjami artystyczno-historycznymi, a także problematyką miejską. Stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, DAAD, Herzog-August Bibliothek w Wolfenbüttel. Autor wielu artykułów i książek, w tym: Patrycjuszowski dom gdański w czasach nowożytnych (2005), Sołacz. Domy i ludzie (2009, 2012); Na starym Grunwaldzie. Domy i ich mieszkańcy (2012, z A. Paradowską). Wydał Ludowość na sprzedaż. Towarzystwo Popierania Przemysłu Ludowego, Cepelia, Instytut Wzornictwa Przemysłowego (2013) oraz przygotował międzynarodową wystawę oraz publikację Ernst Stewner – niemiecki fotograf Polski (2014, z D. Poppem). Ostatnio opublikował Mieszkania warszawskie. Biografie miejsc, rzeczy i ludzi (2024 z J. Trybusiem). Kierownik projektu Meblarstwo poznańskie 1945–1989. Edukacja, projektowanie, produkcja.