Pod terminem „projektowanie uniwersalne” kryje się dizajn biorący pod uwagę możliwości i ograniczenia wszystkich użytkowników, bez względu na wzrost, płeć, tuszę, wiek, sprawność itp., czyli uwzględniający oprócz ludzi zdrowych w wieku produkcyjnym spore spektrum osób zazwyczaj kojarzonych z niepełnosprawnościami (około 15 procent populacji): użytkowników wózków inwalidzkich, poruszających się o kulach, niedowidzących i niewidomych, słabo słyszących i niesłyszących, z ograniczeniami psychicznymi i intelektualnymi, ale też seniorów, dzieci, kobiety w ciąży, opiekunów niemowląt itp. Ten wykaz nie wyczerpuje wszystkich możliwych przepadków inności. Każdy z nas jest lub kiedyś będzie osobą odbiegającą od tak zwanej normalności.

Metodologia projektowania uniwersalnego czerpie garściami z zasad znanych już wcześniej w ergonomii. W tym sensie projektowanie uniwersalne nie może być traktowane jako odkrycie. Jego niewątpliwą zasługą jest natomiast syntetyczne, zrozumiałe i elastyczne opracowanie tych zasad i ujęcie ich w siedmiu łatwych do spopularyzowania punktach. Jednak czy samo ścisłe trzymanie się tych reguł daje gwarancję opracowania dobrego projektu?

Ruch na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami rozwijał się po II wojnie światowej w Stanach Zjednoczonych równolegle z innymi ruchami obywatelskimi. Wydarzenia i protesty będące częścią procesu walki o dostępność można porównać do działań grup walczących z rasizmem, o prawa kobiet czy o prawa środowisk LGBT.

Jak wyglądały zmiany w polskich przepisach dotyczących projektowania z uwzględnieniem osób z niepełnosprawnością od uchwalenia w 1994 roku ustawy Prawo budowlane do wejścia w życie Ustawy o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w 2019 roku? Co daje ta ustawa i jakich zmian prawnych możemy spodziewać się w najbliższym czasie?

Z wielu względów nie zawsze jest możliwe kompleksowe zrealizowanie założeń optymalnego przystosowania zarówno świata wirtualnego, jak i przestrzeni fizycznej do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku. Artykuł przedstawia istniejące możliwości w tym zakresie, pozostawiając wybór planującym konkretną przestrzeń.

Rozwiązania tyflograficzne dla Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie wprowadzają wartości projektowania uniwersalnego w życie, łącząc tyflografikę (grafikę wypukłą dla osób niewidomych) z komunikacją wizualną w odpowiedzialny społecznie kompromis, który docelowo może wpłynąć na integrację społeczną osób z niepełnosprawnością wzroku.

Osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu to grupa użytkowników, która ze względu na specyficzne cechy i specjalne potrzeby w zakresie swojego funkcjonowania natrafia na liczne bariery i ograniczenia w zakresie pełnego dostępu do miejsc, produktów i usług. W kontekście projektowania uniwersalnego kluczowe, a jednocześnie możliwe do uwzględnienia są kwestie związane z autystycznymi problemami sensorycznymi, czyli dotyczącymi odbierania i przetwarzania bodźców zmysłowych.

Współczesne inteligentne zabawki potrafią rejestrować wzorce uczenia się w celu ułatwienia przyswajania, naśladowania, transferencji (przenoszenia) wiedzy i stosowania nowych informacji. Czy pomogą dzieciom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu?