W latach 20. XX wieku psychologowie przemysłowi badali wydajność kobiet pracujących w Hawthorn Plant, fabryce telefonów w Chicago. Mierzyli wpływ oświetlenia, przerw na odpoczynek i tego, co jadły pracownice. Próbowali jednak także przeanalizować emocjonalną stronę testowanych sytuacji, czyli wpływ przyjaźni, zaufania i złego humoru na produktywność. Zapoczątkowali oni nowe naukowe rozumienie motywacji i zachowania – teorię, która jest wszechobecna w dzisiejszych czasach mających obsesję na punkcie optymalizacji, a mianowicie koncepcję, że emocje (własne i cudze) można wyizolować, da się nimi manipulować i je monetyzować. Jednak obserwacje imigrantek z klasy robotniczej okazały się znacznie mniej oczywiste, niż spodziewali się biali psychologowie płci męskiej. Artykuł ten stanowi apel docenienie tego, co nieznane emocjonalnie. Żyjemy w świecie, w którym przejrzystość emocjonalna jest niezwykle dowartościowanym ideałem, czy to w (niebezpiecznie błędnych) obietnicach oprogramowania AI do rozpoznawania twarzy, czy w odniesieniu do uzdrawiającego potencjału empatii i komunikacji. Jednak rzeczywistość ludzkich uczuć jest taka, że często są one tajemnicze, skryte i trudne do odczytania, a to, co na pierwszy rzut oka wydaje się emocjonalnie pokrewne nam, po bliższym przyjrzeniu się może rozpłynąć się w tajemniczości. Historia emocji zawsze ulega tej tajemniczości i nas też zachęca, abyśmy ulegali. Ten artykuł przygląda się zmieniającym się krajobrazom uczuciowym w przeszłości i teraźniejszości, bada, jak style emocjonalne, języki, praktyki, symbole i rytuały się zmieniają, nierzadko bardzo dramatycznie, w różnych okresach i miejscach. Takie zaznajomienie się z emocjami uświadamia nam konieczność pamiętania o różnorodności doświadczeń, gdy mówimy o tym, czym są uczucia i co robią. W kapitalistycznej epoce, w której przyzwyczajamy się do spłycania i uniwersalizowania doświadczeń emocjonalnych, stanięcie twarzą w twarz z tym, co nieznane, przypomina nam, że uczucia również mają różne i czasami bardzo specyficzne sposoby, aby nam się wymykać.
Nr 21/2024 Emocje i projektowanie
4 Aby emocje znów były wyjątkowe
Nr 21/2024 Emocje i projektowanie
Biblioteka
Publikacja 19.07.2024
Wykładowczyni historii kultury na Queen Mary University of London, była dyrektorka tamtejszego Centrum Historii Emocji. Autorka trzech książek o historii emocji On Flinching (2014), The Book of Human Emotions (2016) i Schadenfreude (2018). Pracuje nad książką o przyjaźni, która ma się ukazać w 2024 roku. Jej badania były finansowane przez Wellcome Trust, British Academy, Arts and Humanities Research Council. Jest laureatką Philip Leverhulme Prize. Regularnie współpracuje z BBC Radio 3 i 4. Jej wykład TED The History of Human Emotions obejrzało ponad cztery mln osób.