Nr 16/2023 Projektowanie systemowe

Projektowanie systemowe (systemic design) to wieloaspektowe i interdyscyplinarne podejście do złożonych zagadnień i problemów – dynamicznych i zmiennych – które nie dają się jasno zidentyfikować i określić. Projektowanie systemowe łączy myślenie systemowe (systems thinking) z typowym dla dizajnu ujęciem problemów uwzględniającym różnorodne, często sprzeczne punkty widzenia interesariuszy. Dizajn stawia w centrum zainteresowania społeczne aspekty sytuacji problemowej w możliwie szerokim kontekście, w odróżnieniu od zawężonych podejść o ściśle technicznym czy optymalizacyjnym charakterze.

Jakkolwiek systemowe postrzeganie przyszłości może być naturalne dla procesu projektowego, znalezienie właściwych narzędzi do promowania tej perspektywy okazuje się mniej oczywiste. Mimo że koncepcja przyszłości wydaje się systemowa, większość projektantów skupia się na budowanych artefaktach zamiast na pożądanej transformacji, którą mieliby wspierać.

Produkty i usługi stają się coraz bardziej skomplikowane. Projektanci współpracujący z biznesem spotykają się z barierami wynikającymi z ograniczeń wykorzystywanych przez siebie narzędzi. W poszukiwaniu nowych rozwiązań dizajnerzy coraz częściej przyjmują perspektywę systemową, aby zobaczyć szerszy kontekst, w którym projektują. Z kolei praktycy myślenia systemowego odkrywają siłę dizajnu, która pozwala im podejmować działania w kierunku wprowadzenia zmian systemowych.

Dekonstrukcja modelu sześcioetapowego procesu projektowego stworzonego przez Nielsen Norman Group pokazuje, które elementy procesu są faworyzowane, a które niewidoczne w myśleniu projektowym w ogóle.

Systemy informacji wizualnej (SIW) są wszechobecne w przestrzeni publicznej. Obok wielu rozwiązań reprezentujących wysoki poziom graficzny i przyjaznych użytkownikowi znajdziemy także realizacje nieprofesjonalne, niefunkcjonalne, bezdyskusyjnie… niesystemowe. Co stanowi o dobrym projekcie systemu?

Rozwiązania technologiczne w sektorze ochrony zdrowia w znacznej mierze wynikają ze specyfiki opieki medycznej danego państwa i podlegają wpływom prawnym, społecznym i politycznym. W projektowaniu złożonych systemów niezbędne są metody, które pomagają dizajnerom zrozumieć zakres wyzwania, określić jego obszary i zaproponować najlepsze możliwe rozwiązanie.

Nierówność bywa zakodowana w światach wirtualnych, a kultura gier komputerowych spotyka się ze szczególną krytyką za promowanie seksizmu i uprzywilejowywanie heteroseksualności. Projektowanie gier może jednak także wspierać kreatywną eksplorację tożsamości płciowej.